Πεντοζάλι

Ο Πεντοζάλης φανερώνει το μεγαλείο της Κρητικής ψυχής, όπως ανέφερε ο Πρόεδρος Κώστας Μπούτζουκας στην εκπομπή ‘Ελλήνων Δρώμενα’ της ΕΡΤ1 με αφιέρωμα σε αυτό τον χορό.

Ο Πεντοζάλης είναι ο πιο γνωστός και εντυπωσιακός χορός της Κρήτης, γεμάτος ένταση και ιστορική σημασία. Εξαιρετικά δυναμικός, ο Πεντοζάλης συνδέεται με τις ηρωικές στιγμές της Κρητικής ιστορίας, και είναι ένας χορός που εκφράζει τη μαχητικότητα, την αντίσταση και την ελευθερία του Κρητικού λαού.

Ιστορική Σημασία

Ο Πεντοζάλης συνδέεται άμεσα με την Επανάσταση του 1770, όταν οι Κρητικοί, υπό την ηγεσία του Δασκαλογιάννη, αντέταξαν την αντίστασή τους στους Οθωμανούς. Σύμφωνα με μια παραδοσιακή εκδοχή, το όνομα “Πεντοζάλης” προέρχεται από τον όρο “πέντε ζάλα”, που σημαίνουν τις πέντε φορές που οι Κρητικοί υποστήριξαν τις προσπάθειες για την ελευθερία τους, όπως η πέμπτη επανάσταση κατά των κατακτητών. Η συναισθηματική φόρτιση του χορού εκφράζει αυτήν την αίσθηση της διαρκούς προσπάθειας και του αγώνα για δικαιοσύνη και ανεξαρτησία.

Ο Δασκαλογιάννης και ο Πεντοζάλης

Ο Δασκαλογιάννης  (Ιωάννης Βλάχος) ήταν ηγετική φυσιογνωμία από τα Σφακιά, γνωστός για την πνευματική του καλλιέργεια και την ηγετική του ικανότητα. Ήταν ο αρχηγός της Κρητικής Επανάστασης του 1770, όταν οι Κρητικοί ξεσηκώθηκαν εναντίον των Οθωμανών. Η ιστορία του συνδέεται άμεσα με τον Πεντοζάλη, καθώς ο χορός αυτός εκφράζει την αντίσταση του Κρητικού λαού και τη μαχητικότητα που χαρακτήριζε την ηγεσία του Δασκαλογιάννη.

Κατά την περίοδο της Επανάστασης, ο Δασκαλογιάννης, πέρα από την στρατηγική του ικανότητα, ενέπνευσε τους Κρητικούς να αντλήσουν δύναμη και θάρρος από τις παραδόσεις και τη μουσική τους. Ο Πεντοζάλης, που χορευόταν πριν από τις μάχες, συνδυάζει τον ρυθμό με την ένταση του πολέμου και γίνεται σύμβολο του αγώνα για την ελευθερία.

Σήμερα

Ο Πεντοζάλης συνεχίζει να χορεύεται σε γάμους, πανηγύρια και εθνικές εορτές στην Κρήτη. Όμως, κάθε φορά που ο χορός αναβιώνει, αναβιώνει και η ιστορία του. Ο Δασκαλογιάννης και οι επαναστάτες του 1770 δεν είναι μόνο σύμβολα του παρελθόντος, αλλά συνεχίζουν να ζουν μέσα σε κάθε βήμα του χορού, σε κάθε ρυθμό της λύρας.

Ο Πεντοζάλης, λοιπόν, είναι περισσότερο από ένας παραδοσιακός χορός. Είναι η ψυχή της Κρήτης, ένα σύμβολο αντίστασης και ελευθερίας, και ένας τρόπος για να τιμήσουμε τη μαχητικότητα και τη γενναιότητα των προγόνων μας.